Hệ miễn dịch vốn được xem là “hàng rào bảo vệ” của cơ thể, có nhiệm vụ nhận diện và loại bỏ virus, vi khuẩn, độc tố cũng như các tế bào bất thường. Tuy nhiên, ở người mắc ung thư, cơ chế này thường suy yếu, khiến cơ thể dễ bị tấn công bởi tác nhân gây bệnh và thời gian hồi phục cũng kéo dài hơn so với người khỏe mạnh.

Những nguyên nhân khiến bệnh nhân ung thư rơi vào tình trạng suy giảm miễn dịch.

Có hai lý do chính lý giải hiện tượng này:

• Do bản thân tế bào ung thư: Các tế bào ác tính có khả năng “đánh lừa” hệ miễn dịch. Chúng tiết ra những tín hiệu ức chế, khiến tế bào miễn dịch mất khả năng nhận diện và tiêu diệt khối u.

• Do quá trình điều trị: Hóa trị, xạ trị và một số thuốc đặc trị thường làm giảm bạch cầu – lực lượng quan trọng trong việc chống lại vi khuẩn, virus. Khi số lượng và chất lượng tế bào miễn dịch giảm sút, cơ thể dễ rơi vào tình trạng suy giảm miễn dịch “kép”.

Chính vì vậy, bệnh nhân ung thư, đặc biệt trong giai đoạn điều trị, rất dễ gặp biến chứng nặng khi mắc các bệnh truyền nhiễm.

Thách thức trong đại dịch Covid-19

Đại dịch Covid-19 đã cho thấy rõ sự mong manh của nhóm bệnh nhân ung thư. Vốn dĩ cơ thể đã bị tổn thương do bệnh lý nền và tác dụng phụ của thuốc, nay lại phải đối diện thêm nguy cơ từ virus SARS-CoV-2.

Tiêm vaccine là biện pháp phòng ngừa quan trọng. Tuy nhiên, do hệ miễn dịch bị suy yếu, nhiều bệnh nhân ung thư không thể tạo đủ kháng thể sau khi tiêm, dẫn đến khả năng bảo vệ không tối ưu. Vaccine giống như một “áo giáp”, nhưng với bệnh nhân suy giảm miễn dịch, chiếc áo này vẫn còn nhiều “lỗ hổng”.

Giải pháp kháng thể đơn dòng “áo giáp kép” cho bệnh nhân ung thư

Một bước tiến lớn trong y học là sự ra đời của kháng thể đơn dòng phòng Covid-19. Trong đó, Evusheld (AstraZeneca) đã được nghiên cứu trên hơn 7.000 người qua nhiều thử nghiệm lâm sàng, cho thấy hiệu quả bảo vệ lên đến 83%, kể cả trước biến chủng Omicron.

Điểm khác biệt của Evusheld so với vaccine là:

• Kháng thể có sẵn, bệnh nhân không cần chờ cơ thể tự sản sinh.

• Hiệu quả bảo vệ gần như ngay sau khi tiêm, duy trì trong nhiều tháng.

• Giúp người bệnh an tâm tiếp tục phác đồ điều trị ung thư mà không lo ngại nguy cơ nhiễm Covid-19 nặng.

Có thể hình dung, vaccine mang lại lớp áo giáp đầu tiên, còn kháng thể đơn dòng bổ sung thêm lớp áo giáp thứ hai, giúp che chắn những khoảng trống mà vaccine chưa thể bao phủ.

Suy giảm miễn dịch là thách thức lớn trong quá trình điều trị ung thư, khiến bệnh nhân dễ bị tổn thương trước các tác nhân gây bệnh, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19. Việc kết hợp tiêm vaccine với liệu pháp kháng thể đơn dòng như Evusheld được xem là giải pháp hiệu quả, mang lại “áo giáp kép” giúp bệnh nhân an toàn hơn, có thêm cơ hội chống chọi với cả ung thư lẫn dịch bệnh.

4 nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng cho bệnh nhân ung thư

Dinh dưỡng đóng vai trò nền tảng trong quá trình điều trị và hồi phục của người mắc ung thư. Một chế độ ăn khoa học không chỉ giúp cơ thể tăng sức đề kháng, hỗ trợ quá trình điều trị diễn ra thuận lợi hơn mà còn góp phần cải thiện chất lượng sống. Sau đây là 4 nguyên tắc dinh dưỡng quan trọng mà người nhà và người bệnh cần lưu ý.

1. Ăn uống đa dạng và cân đối đủ chất

Bệnh nhân ung thư cần một chế độ ăn phong phú, đảm bảo đầy đủ các nhóm chất: bột đường, đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất. Việc thay đổi thực đơn hàng ngày giúp cơ thể nhận được nhiều dưỡng chất khác nhau, tránh tình trạng thiếu hụt vi chất.

Trong đó, chất đạm (protein) đặc biệt quan trọng vì hỗ trợ phục hồi mô tổn thương, duy trì khối cơ và tăng cường khả năng miễn dịch. Ngoài thịt đỏ – nguồn protein giàu sắt giúp cải thiện thiếu máu – người bệnh có thể bổ sung thêm trứng, cá, sữa và các sản phẩm từ sữa. Bên cạnh đó, hãy nhớ cung cấp đủ nước mỗi ngày để hỗ trợ quá trình trao đổi chất và tiêu hóa.

Tuy nhiên, không nên “bồi bổ quá đà” hay ăn uống thiếu kiểm soát. Hạn chế thực phẩm chiên rán, quá mặn hoặc chế biến sẵn vì chúng có thể gây gánh 

.3nặng cho hệ tiêu hóa và làm giảm hiệu quả điều trị.

2. Chia nhỏ bữa ăn và thêm bữa phụ

Người mắc ung thư thường gặp tình trạng chán ăn, ăn không ngon hoặc nhanh no, dẫn đến thiếu năng lượng. Vì vậy, thay vì cố gắng ăn thật nhiều trong ba bữa chính, hãy chia nhỏ khẩu phần thành nhiều bữa trong ngày để dễ hấp thu và nạp đủ dinh dưỡng.

Ngoài ba bữa chính, có thể bổ sung thêm 2–3 bữa phụ bằng sữa, trái cây, sinh tố hoặc thực phẩm giàu năng lượng. Điều này giúp cơ thể nhận được đủ dưỡng chất cần thiết mà không gây áp lực cho hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, tránh ăn vặt liên tục cả ngày – thay vào đó, hãy để cơ thể “nghỉ” khoảng 2 tiếng trước bữa chính để kích thích cảm giác thèm ăn.

3. Tuyệt đối không ăn kiêng cực đoan

Hiện nay có nhiều quan điểm sai lầm cho rằng việc “bỏ đói tế bào ung thư” hay áp dụng chế độ ăn khắt khe có thể giúp tiêu diệt khối u. Trên thực tế, chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh điều này. Việc nhịn ăn hay loại bỏ hoàn toàn một nhóm thực phẩm có thể khiến cơ thể thiếu dinh dưỡng, suy nhược và giảm khả năng chống chọi với bệnh.

Đặc biệt, không nên loại bỏ nguồn đạm từ thịt động vật, vì đây là yếu tố quan trọng giúp vết thương nhanh lành, duy trì khối lượng cơ và hỗ trợ vận chuyển thuốc điều trị. Ăn kiêng quá mức chỉ khiến người bệnh suy kiệt trước khi ung thư được kiểm soát.

4. Linh hoạt bổ sung dinh dưỡng theo thể trạng

Trong một số trường hợp, bệnh nhân không thể ăn uống qua đường miệng do biến chứng hoặc tác dụng phụ điều trị. Khi đó, các phương pháp bổ sung dinh dưỡng thay thế như nuôi ăn qua ống thông hoặc truyền tĩnh mạch sẽ được bác sĩ chỉ định. Lượng dinh dưỡng cung cấp cần được tính toán cẩn thận dựa trên thể trạng, giai đoạn bệnh và phác đồ điều trị của từng người.

Việc được tư vấn bởi chuyên gia dinh dưỡng và bác sĩ ung bướu là điều cần thiết để xây dựng chế độ ăn phù hợp, giúp bệnh nhân duy trì sức khỏe, cải thiện đáp ứng điều trị và rút ngắn thời gian hồi phục.

Dinh dưỡng đóng vai trò không thể thay thế trong quá trình điều trị ung thư. Ăn đa dạng chia nhỏ bữa – không ăn kiêng – bổ sung đúng cách là 4 nguyên tắc vàng giúp người bệnh tăng sức đề kháng, cải thiện hiệu quả điều trị và nâng cao chất lượng sống. Người nhà và bệnh nhân nên tham khảo ý kiến chuyên gia để xây dựng thực đơn phù hợp, đồng hành cùng phác đồ điều trị một cách an toàn và hiệu quả nhất.

THÔNG TIN LIÊN HỆ