Chế độ ăn cho người bị ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng là một trong những loại ung thư phổ biến, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ tiêu hóa và chất lượng sống. Sau khi được chẩn đoán và trong quá trình điều trị (phẫu thuật, hóa trị, xạ trị), người bệnh cần có một chế độ ăn uống hợp lý để duy trì thể trạng, hạn chế tác dụng phụ và hỗ trợ hồi phục nhanh hơn. Vậy người bị ung thư đại tràng nên ăn gì và cần kiêng gì?

Hạn chế thực phẩm khó tiêu và nhiều chất béo

Trong suốt quá trình điều trị, người bệnh cần tuyệt đối tránh các món chiên rán, xào nhiều dầu, nướng, hun khói hay các loại thực phẩm chế biến sẵn như xúc xích, thịt hộp, đồ ăn nhanh… Đây là những món giàu chất béo bão hòa, không chỉ khó tiêu mà còn làm tăng nguy cơ táo bón, chướng bụng – vốn là các tình trạng phổ biến ở bệnh nhân ung thư đại tràng.

Ngoài ra, người bệnh nên hạn chế đường tinh luyện, bánh kẹo ngọt và nước ngọt có gas, vì những thực phẩm này có thể làm suy giảm hệ miễn dịch và nuôi dưỡng tế bào ung thư. Bia rượu và thuốc lá cũng là hai yếu tố cần tuyệt đối tránh trong suốt quá trình điều trị và hồi phục.

Với những bệnh nhân có cơ địa không dung nạp lactose (một loại đường trong sữa), cần lưu ý tránh sữa tươi hoặc phô mai – vì chúng có thể gây đau bụng, tiêu chảy, làm ảnh hưởng đến khả năng hấp thu dưỡng chất.

Ăn uống cân bằng để tăng cường đề kháng

Dù gặp khó khăn trong ăn uống, người bị ung thư đại tràng vẫn cần cố gắng duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng để hỗ trợ hệ miễn dịch. Một khẩu phần ăn hợp lý sẽ giúp người bệnh đủ năng lượng, tránh suy kiệt, giảm tác dụng phụ của thuốc và hỗ trợ hồi phục tế bào lành tính.

Khi bệnh nhân không thể ăn uống đầy đủ bằng đường miệng do mệt mỏi, buồn nôn hoặc sau phẫu thuật, các bác sĩ có thể chỉ định nuôi ăn qua sonde (đường ống tiêu hóa) hoặc tĩnh mạch để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và vi chất thiết yếu.

Hạn chế chất xơ không tan nếu có triệu chứng rối loạn tiêu hóa

Chất xơ là thành phần quan trọng để hỗ trợ nhu động ruột, nhưng không phải loại nào cũng phù hợp với người bị ung thư đại tràng. Những loại chất xơ không tan như cellulose (có nhiều trong rau sống, vỏ trái cây, ngũ cốc nguyên hạt) có thể làm tăng áp lực lên đường ruột, gây đầy hơi, chướng bụng hoặc tiêu chảy – đặc biệt ở những bệnh nhân vừa trải qua phẫu thuật.

Thay vào đó, hãy ưu tiên chất xơ hòa tan từ chuối chín, táo, cà rốt nấu chín hoặc yến mạch – vừa giúp làm mềm phân, vừa thân thiện với hệ tiêu hóa đang nhạy cảm.

Gợi ý thực phẩm và cách chế biến phù hợp

Người bệnh nên ăn thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu năng lượng, ít dầu mỡ và gia vị. Gợi ý một số nhóm thực phẩm nên có trong khẩu phần ăn hàng ngày:

• Protein dễ tiêu: thịt nạc (thịt gà bỏ da, thịt lợn thăn), cá, trứng luộc, đậu phụ. 
• Tinh bột: cơm trắng, cháo, bánh mì mềm, khoai lang hấp, bún phở mềm. 
• Rau củ quả: cà rốt, bí đỏ, rau ngót, mồng tơi – nên nấu chín kỹ để dễ tiêu. 
• Trái cây mềm: chuối chín, đu đủ chín, xoài chín, lê hấp. 
• Sữa chua: hỗ trợ hệ vi sinh đường ruột, nên chọn loại không đường.
  

Chế biến nên ưu tiên luộc, hấp, hầm. Hạn chế nêm nếm nhiều muối, bột ngọt hoặc gia vị cay nóng. Mỗi ngày nên chia nhỏ thành 5–6 bữa, ăn vừa đủ và ăn đúng giờ.

Một số thực phẩm nên tránh sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật đại tràng, người bệnh cần tránh những loại thực phẩm dễ sinh hơi, gây kích ứng hoặc làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn:

• Các loại đậu (đậu xanh, đậu đen, đậu nành) 
• Các loại cải sinh hơi như cải bắp, súp lơ, củ cải trắng 
• Gia vị cay nóng như ớt, hạt tiêu, gừng sống 
• Rau sống, dưa muối chua, đồ ăn lên men vì dễ gây rối loạn tiêu hóa và mất cân bằng vi khuẩn đường ruột 

  

Kết hợp vận động nhẹ và tinh thần tích cực

Ngoài dinh dưỡng, người bị ung thư đại tràng cũng nên duy trì vận động nhẹ nhàng hằng ngày – như đi bộ 15–30 phút, tập hít thở sâu, thiền định, yoga cơ bản… Những hoạt động này giúp thúc đẩy nhu động ruột, giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Quan trọng không kém là giữ tinh thần lạc quan, tin tưởng vào phác đồ điều trị, tránh căng thẳng lo âu quá mức – vì tâm lý tích cực sẽ giúp nâng cao sức đề kháng và chất lượng sống của người bệnh.

THÔNG TIN LIÊN HỆ